Dzień Pamięci Ofiar Katynia

Natomiast pierwsze informacje na ten temat ukazały się 11 kwietnia 1943 roku. Został wówczas nadany pierwszy oficjalny komunikat niemieckiej Agencji Transocean, która podała, że odkryto masowe groby polskich oficerów zabitych w lutym i marcu 1940 roku przez GPU koło Smoleńska. Która data powinna być uznawana za oficjalny Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej? Historycy wskazują dwie - 3 kwietnia, wyjazd pierwszego transportu śmierci z Kozielska do Katynia albo 4 kwietnia, datę pierwszej masowej egzekucji w Katyniu.

14 listopada 2007 roku Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwalił przez aklamację dzień 13 kwietnia jako Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej.

Katyń jest dla Polaków symbolem zbrodniczej polityki systemu sowieckiego wobec narodu polskiego. „Zbrodnia Katyńska” jest pojęciem umownym, odniesionym do jednego z miejsc eksterminacji polskiej elity przywódczej w latach II wojny światowej, najwcześniej odkrytego – lasu katyńskiego pod Smoleńskiem.

Zbrodnia Katyńska to skrytobójczy mord dokonany przez Sowietów na blisko 22 tysiącach obywatelach państwa polskiego. Na podstawie tajnej decyzji Biura Politycznego Komitetu Centralnego Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii z 5 marca 1940 r., zgładzono strzałem w tył głowy około 15 tysięcy jeńców przetrzymywanych wcześniej w obozach specjalnych NKWD w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku oraz 7 tysięcy osób osadzonych w więzieniach zachodnich obwodów republik Ukraińskiej i Białoruskiej, tj. terenach wschodnich Polski, włączonych w 1939 r. do Związku Sowieckiego.

Ofiarami byli głównie znaczący obywatele państwa polskiego: oficerowie Wojska Polskiego i policji, urzędnicy administracji państwowej oraz przedstawiciele intelektualnych i kulturalnych elit Polski. Zginęli zakopani bezimiennie w masowych dołach cmentarnych – co najmniej w pięciu miejscach na terenie Związku Sowieckiego. Jeńcy z trzech obozów specjalnych NKWD transportowani byli pociągami w kwietniu i maju 1940 r. do miejsc egzekucji: Katynia (obóz w Kozielsku), Kalinina (obóz w Ostaszkowie), Charkowa (obóz w Starobielsku). Zabici w Kalininie (obecnie Twer) zakopani zostali w Miednoje.

17 września 1939 r. w ręce sowieckie trafiło, łącznie z ludźmi aresztowanymi zimą 1939 - 1940 r. około 25 tys. kombatantów polskich, w tym ponad 8 tys. oficerów i kilka tysięcy podoficerów i funkcjonariuszy KOP-u, policji. Do marca 1940 r. liczba jeńców sięgała ok. 15 tys. osób, w tym 8700 oficerów i podoficerów Wojska Polskiego. W Kozielsku znajdowało się wówczas 5 tys. osób, w tym 4,5 tys. oficerów, w Starobielsku - 3920 osób (prawie wszyscy byli oficerami), zaś w Ostaszkowie - 6750 osób, z czego 400 to oficerowie, resztę stanowili policjanci i żołnierze KOP. Na Boże Narodzenie 1939 r. od uwięzionych przyszły do Polski pierwsze listy; ostatnie dotarły na Wielkanoc 1940 roku.

Wczesną wiosną 1940 r. rozpoczęło się wywożenie jeńców z trzech wielkich obozów: 3 kwietnia 1940 roku odszedł pierwszy transport z Kozielska, 4 kwietnia - z Ostaszkowa, 5 kwietnia - ze Starobielska.

Między 3 kwietnia a 12 maja strzałem w tył głowy zamordowano w Katyniu ok. 4400 oficerów polskich. Przez wiele lat nieznane były losy pozostałych 4 tys. oficerów - jeńców Starobielska i ok. 8 tys. - jeńców Ostaszkowa. Przepadli oni bez śladu w 1940 r. Ich groby i groby innych pomordowanych odkryto dopiero latem 1991 r. w Charkowie na Ukrainie i w miejscowości Miednoje w Rosji.

Spośród około 14,5 tysiąca ludzi - 14 tysięcy przepadło wówczas bez śladu. Jedynie 448 - przekazano - zgodnie z decyzjami powziętymi po długich przesłuchaniach każdego z jeńców - do obozu w miejscowości Pawliszczew Bor koło Kaługi, następnie do Griazowca. Ci ocaleli.

Ogólna liczba zamordowanych także w innych miejscach straceń wynosi ok. 22 tys. ludzi. Wśród ekshumowanych w 1943 r. ciał w lesie katyńskim zidentyfikowano 2914 zwłok, w tym emerytowanych generałów: Bronisława Bohatyrewicza i Henryka Minkiewicza, dowódcę OK Lublin, gen. Mieczysława Smorawińskiego, admirała Ksawerego Czernieckiego, ok. 100 pułkowników, 300 majorów i wielu oficerów i podoficerów niższych stopni. Duża część z nich była oficerami rezerwy, a w życiu cywilnym - lekarzami, prawnikami i uczonymi. W lesie katyńskim znalazło więc śmierć ponad 4 tys. polskiej inteligencji.

Obchody 77. rocznicy zbrodni katyńskiej w Częstochowie odbyły się w środę 12 kwietnia.
Rozpoczęła je msza św. w intencji ofiar zbrodni katyńskiej. Po jej zakończeniu uczestnicy przejszli na Plac Katyński, gdzie odbyła się uroczystość według ceremoniału wojskowego. Organizatorami uroczystości był Zespół Szkół Samochodowo–Budowlanych, Zespół Szkół Technicznych oraz Urząd Miasta Częstochowy.

cz.info.pl