Po raz pierwszy święto było uroczyście obchodzone w dniu 29 sierpnia 1906 roku. W 1931 Pius XI zatwierdził dzień 26 sierpnia jako święto ku czci Matki Boskiej Częstochowskiej. Dekretem Kongregacji Obrzędów z dnia 26 października 1956 uroczystość liturgiczna została przyznana wszystkim diecezjom w Polsce.
Pochodzenie obrazu i data jego powstania nie są znane. Ikona została namalowana techniką tempery na drewnianej tablicy. Jak mówi legenda ikona ta jest jedną z siedemdziesięciu namalowanych przez świętego Łukasza Ewangelistę na fragmentach stołu, przy którym posiłki spożywała Święta Rodzina. Powstanie wizerunku miało by więc mieć miejsce w Jerozolimie, w miejscu zwanym Wieczernikiem, związanym z Ostatnią Wieczerzą.
W latach 66-67, w czasie najazdu rzymskich wojsk pod przywództwem cesarzy Wespazjana i Tytusa, chrześcijanie mieli uciec do miasteczka Pella. Wraz z innymi świętościami schowali w jaskiniach również i częstochowską ikonę Bogurodzicy.
Wizerunek z Jerozolimy do Konstantynopola miał przewieźć cesarz Konstantyn. Służący w wojsku cesarskim książę ruski Lew zapragnął przenieść obraz na Ruś do zamku w Bełzie. Od tej miejscowości pochodzi pierwotna nazwa ikony - Bełska Ikona Matki Bożej. Od tego czasu obraz otaczany był na Rusi wielką czcią. Bardzo szybko do sanktuarium zaczęli przybywać pierwsi pielgrzymi, którzy dzięki modlitwie do Maryi doznawali wielu łask.
Po przyłączeniu zachodnich ziem Rusi Kijowskiej do Korony Królestwa Polskiego, w 1372 Księstwo Bełskie, wraz z Rusią Czerwoną, przeszło we władanie księcia opolskiego Władysława, który został namiestnikiem tych ziem z ramienia Węgier.
W roku 1382 książę Władysław Opolczyk sprowadził paulinów z Węgier do dawnego kościoła parafialnego na mocy dekretu książęcego z 9 sierpnia tego samego roku oraz dokonał fundacji klasztoru. Dwa lata później na Jasną Górę sprowadzono z Rusi obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem Jezus. W niedługim czasie klasztor zyskał rozgłos wśród pielgrzymów.
Obraz jasnogórski stał się przedmiotem wielu badań i kontrowersyjnych hipotez. Datowano go od VII do połowy XIV w.; widziano w nim dzieło o tradycjach malarstwa grecko-rzymskiego, przemalowane w XV w. lub kopię wykonaną po 1430 r. w oparciu o oryginał powstały w V w., na przełomie VI i VII w., albo na początku IX w.
W 1984 Anna Różycka-Bryzek i Jerzy Gadomski poddali obraz gruntownej analizie. Stwierdzili, iż obraz był dwukrotnie przemalowywany, w związku z czym obraz składa się z trzech nakładających się warstw: pierwsza, ikonowa, powstała w XII-XIII w.; po niej pozostała zasadnicza kompozycja obrazu; druga warstwa jest włoska (z połowy lub po połowie XIV) i stanowi obecne malowidło; trzecią warstwę stanowią przemalowania, wykonane w Polsce podczas konserwacji (1430-34) po napadzie rabunkowym. Tym samym badacze ci stwierdzili, że ikonografia obrazu jest pochodzenia bizantyńskiego, ale on sam powstał w kręgu sztuki łacińskiej. Odrzucili tezy o pochodzeniu bizantyńsko-ruskim, czeskim czy węgierskim.
Kult ikony związany jest nierozłącznie z przyozdabianiem wizerunku Maryi i Dzieciątka kosztownymi wotami. Co najmniej do połowy XV wieku ozdoby przyczepiane były bezpośrednio do deski obrazu. Pierwsza papieska koronacja obrazu jasnogórskiego miała miejsce w 1717 r. Gdy w 1909 r. korony zostały skradzione, św. Pius X ofiarował Jasnej Górze nowe, które nałożono rok później. Najbardziej znana i uroczysta koronacja odbyła się w 1966 r. w ramach obchodów Tysiąclecia Chrztu Polski. Dokonał jej Prymas Tysiąclecia, Kardynał Stefan Wyszyński.
Program Uroczystości Matki Bożej Jasnogórskiej
poniedziałek, 25 sierpnia
17.00 – Diecezjalna Procesja Maryjna z Katedry na Jasną Górę
19.00 – Msza święta na Szczycie
21.00 – Apel Jasnogórski
Czuwanie nocne – Pomocnicy Maryi Matki Kościoła
wtorek, 26 sierpnia
1.00-4.30 – Msze święte Grup Pielgrzymkowych
5.30 – Godzinki
6.00 – Odsłonięcie Cudownego Obrazu Matki Bożej - Msza św. z homilią
10.00 – Modlitwa Pielgrzymów – o pokój dla świata w duchowej łączności z Papieżem Franciszkiem
10.45 – Ingres Księży Biskupów
11.00 – SUMA PONTYFIKALNA z homilią – abp Wojciech Polak, Prymas Polski - Akt Odnowienia Ślubów Jasnogórskich
14.00 – Droga Krzyżowa – o. Wojciech Dec, Młodzież z Duszpasterstwa – Hale
16.15 – Różaniec
18.30 – Procesja Eucharystyczna
19.00 – Msza św. i homilią - abp Wacław Depo, Metropolita Częstochowski
21.00 – Apel Jasnogórski
cz.info.pl; źródło: BP JG/Wikipedia
Uroczystość Matki Bożej Jasnogórskiej
- Szczegóły
26 sierpnia Kościół katolicki w Polsce obchodzi uroczystość Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej. Obraz Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej jest otoczony szczególnym kultem wśród wiernych Kościoła rzymskokatolickiego oraz prawosławnego, uważany za cudowny.
13 kwietnia 1904 św. Pius X na prośbę biskupa włocławskiego Stanisława Zdzitowieckiego i polskich paulinów zatwierdził święto Matki Bożej Częstochowskiej w rycie I klasy z oktawą dla Jasnej Góry. Święto to miało być obchodzone w środę po 24 sierpnia.
